KİTAP TANITIMLARIM 11.

 

“TERSİ VE YÜZÜ” (L’envers et l’endroit) – Albert Camus, Can Y., 70 s., 18. Baskı, 2017.

Çevirmen Tahsin Yücel ve yazarın önsözü haricinde 5 anı/öykü/deneme karışımı 40 sayfalık bir bölümden oluşan kitap, Camus’nun 22 yaşındayken yazdığı ilk kitapmış. Çok az sayıda ve pahalı baskısı olduğu ve pek piyasada bulunamadığı için Camus “Neden bunu sadece zenginler okusun ki?” diye düşünerek basılmasına izin vermiş. Aslında kendisi pek beğenmez, acemice bulurmuş bu yazılarını. “İnsan 22 yaşında yazmayı pek bilmez” dese de, okuyunca hiç de öyle olmadığını görüyoruz.

Melankoli kol geziyor… Yaşlılık, fakirlik, yalnızlık, derin düşünceler… Camus’nun tarzı ve felsefesinin temellerini sezinliyoruz aslında burada. Derin ve uyumsuz, sürekli sorgulayan bir genç görüyoruz. “Yabancı”yı görüyoruz aslında. “Ruhta Ölüm” adlı bölümde Prag’a ilk gelişini ve oradaki yalnızlığını anlatıyor. Şehir ışıkları, insanlar ve doğa gibi çevresel ayrıntılar yalnızlık imgesinin arka planını doldurarak uyumlu bir melankolik tablo oluşturuyor. Kitaba adını veren bölümde, eline yüklü miktarda para geçen yaşlı bir kadın, bu parayla pahalı bir lahit mezar yaptırır kendine.  Bir başka bölümde yaşlıların otoritesini gençler üzerinde kurmak fakat bir yandan da yalnızlık ve ölüm korkusuyla ilgiye ihtiyaç duymak arası ve birlikteliğinde bocaladıklarını görüyoruz.  Yaşamın derin anlamlarını ararken aslında ne kadar basit olduğunu görüp şaşırdığını da belirtiyor yazar. Tersi ve yüzü ifadeleri aslında yaşam ve ölümü simgeliyor. Ancak ölümü düşünüp onu anlayarak yaşanabiliyor belki de.

Sonuç olarak o genç yaşta ne kadar da derin ve olgun, melankolik bir insan olduğunu görüyoruz yazarın. Camus’ya başlangıç kitabı olarak da ayrı olarak da okunabilecek, dokunaklı ve melankolik bir kitap.

 

SEÇTİĞİM ALINTILAR:

“Gecenin okşayışını duyacak derim olmadıktan sonra, ruhumda yeniden yaşamışım ne çıkar?”

“İnsan bana yürüyen bir adaletsizlik gibi görünür.”

“Toplumun ayırdıklarını yalnızlıklar birleştirir”

“Masal anlatmasınlar bize. Ölüm mahkûmu için ‘topluma borcunu ödeyecek’ demesinler; ‘kafası kesilecek’ desinler. Hiç önemli değilmiş gibi görünüyor ama ufak bir ayrım var arada.”