KİTAP TANITIMLARIM 170.

“POE HAKKINDA YENİ NOTLAR” (New Notes on Edgar Allan Poe) – Charles Baudelaire, Laputa Y., 63 s., 1 Baskı, 2021.

 

“Hayal gücü, bir düş değildir.”

 

Bir üstattan bir üstat hakkında notlar okumanın edebi zevki başka. Budelaire, Poe’ya saygı duyan, Fransızcaya da ilk çeviren, onun hakkında makaleler yazan büyük bir şair, sanatçıydı. Ne de olsa kendisinin satırlarında dolaşan hezeyan, arzu, şiddet ve romantizm Poe’nun mısralarında, paragraflarında da cirit atmaktaydı. Bu kitapta, Baudelaire’den, kitaba adını veren makalenin yanı sıra, Poe’nun editörü Nathaniel Parker Willis’in yazdığı “Edgar A. Poe’nun Ölümü” adlı yazı yer alıyor. Ayrıca, Poe’nun birkaç öyküsündeki önemli sahnelerin çizimleri mevcut.

Baudelaire, öncelikle kendi çağındaki yazarları ve yozlaşmış edebiyatı eleştirerek, Poe’nun farklılığından bahsediyor. Hayal gücüne Poe’nun verdiği anlamdan; eserlerinde insana güvensizlik, insanın içindeki kötülüğü nasıl estetize bir şekilde mükemmel bir üslupla, biçimle işlediğinden bahsediyor. Onun alkolizminden, iflah olmaz romantizminden dem vuruyor. Maddesele tutkun bir dünyada, düşlere kaçmasından bahsediyor. Şiirlerini nasıl incelikle düşünerek kurguladığını, sentaks ve semantik üzerinde kafa yorduğunu anlatıyor. Şiirde ve yazıda Poe, bilinç akışı ya da kalemi nereye götürürse oraya gitmeyi benimsemez. Önceden incelikle kurgular. Bazı öykü ve şiirlerinden kısaca bahsediyor elbette. Poe’nun içinde bulunduğu çağda, Amerika’nın sosyal, siyasi ve edebi durumundan; Poe’nun bu dünyadaki mücadelesinden ve ilişkilerinden bahsediyor. Diğer konular ve detaylar için, bir oturuşta okuyabileceğiniz makale sizi bekliyor.

Willis ise Poe’nun ölümün hemen akabinde onun hakkında kısa bir yazı yazmış. Arkadaşı ve editörü olarak onu anlatıyor. Hayatından ve kişiliğinden bahsediyor. Yazılarında kendinden bıraktığı izleri anlatıyor. Poe hakkındaki olumsuz kişilik özellikleri duyumlarının, onun yalnızca aşırı alkol aldığında ortaya çıkan geçici durumlar olduğunu söylüyor. Ne kadar alçakgönüllü ve mütevazı olduğunu anlatıyor. Editörü olarak Poe ile yaşadıklarını iletiyor. Bu bölümde ayrıca Poe tarafından Willis’e gönderilen bazı mektuplar var. En önemlisi de Poe’nun parasal güçlüklerle, eşinin hastalığı ve kaybıyla, sefaletle geçirdiği hayatını anlatıyor. En sonda da Poe’nun eşinin annesinden Willis’e gelen mektuptan bir parça var. Poe’nun ölümünü duyan kadın, detayları soruyor ve dostları olarak son yolculuğunda onun yanında olmalarını istiyor. Ardından Willis, yazısında okuyuculara, eğer maddi yardım etmek isterlerse bu yoksul kadına kendi yayınevinin ulaştırabileceğini ekliyor.

Poe’yu okumuş, eserlerine ve hayatına hâkim olan, onu seven okuyucular için ilgiyle yapılabilecek ve bir oturuşta bitirilebilecek ek okuma… Tavsiye olunur.